Yapay Zekanın Ekonomik Endeksi: Sadece Potansiyel Değil, Mevcut Dönüşümün Haritası Çıkarıldı

Yapay zeka (YZ) hakkındaki tartışmalar genellikle geleceğin potansiyeline odaklansa da, Anthropic Ekonomik Endeksi'nin 15 Eylül 2025 tarihli son raporu, YZ araçlarının bugün halihazırda bilgi çalışanlarının üretkenliğini nasıl değiştirdiğine dair somut ve pratik kanıtlar sunmaktadır. Bu rapor, Claude.ai sohbet verilerini ve kurumsal API kullanımını inceleyerek, YZ'nin benimsenme hızı, coğrafi dağılımı ve iş süreçlerindeki otomasyon derecesini ölçmektedir.

Raporun en çarpıcı bulgusu, YZ’nin emsali görülmemiş bir hızla benimsenmesidir. ABD'de bile, çalışanların YZ'yi işte kullandığını bildirenlerin oranı, sadece iki yıl içinde %20'den %40'a yükselmiştir. Tarihsel olarak, internetin bu benimsenme oranına ulaşması yaklaşık beş yıl sürerken, YZ bunu iki yılda başarmıştır. Bu hızlı yayılım, teknolojinin mevcut dijital altyapıya kolayca entegre edilebilir olmasına ve özel eğitim gerektirmemesine bağlanmaktadır.

YZ Kullanımının Üç Boyutu

Anthropic’in verileri, YZ kullanımının bireysel, kurumsal ve coğrafi düzeyde nasıl farklılaştığını ortaya koymaktadır.

A. Bireysel Kullanımın Evrimi (Claude.ai)

Bireysel bilgi çalışanları, YZ'yi daha derin ve daha güvenilir yollarla kullanmaya başlamıştır:

1. Görev Odaklı Kayma: Claude.ai kullanımı hala %36 ile kodlama görevlerinde baskın olsa da, bilgi yoğun alanlar hızla büyümektedir. Eğitimsel Talimat ve Kütüphane görevlerinin payı %9.3'ten %12.7’ye, Yaşam, Fiziksel ve Sosyal Bilimler görevleri ise %6.3'ten %7.4’e yükselmiştir. Bu, YZ’nin bilgi sentezi ve açıklama gerektiren alanlara hızla yayıldığını göstermektedir.

2. Yaratıma Odaklanma: Kodlamada, kullanıcılar giderek daha fazla yeni program oluşturmaya (+4.5pp, %4.1’den %8.6’ya) odaklanırken, hata ayıklama ve düzeltme görevleri (-2.8pp, %16.1’den %13.3’e) azalmıştır. Bu, modellerin güvenilirliğinin arttığına ve kullanıcıların tek bir etkileşimde daha fazla hedefe ulaşabildiğine işaret etmektedir.

3. Otomasyonun Hızlanması: Kullanıcılar YZ'ye daha fazla özerklik vermektedir. Görevlerin tamamen Claude'a devredildiği "Direktif" (Automation) konuşmalarının payı, sekiz ayda %27'den %39'a sıçramıştır. Bu artışla birlikte, ilk kez otomasyon tabanlı kullanım, işbirliğine dayalı "Artırma" (Augmentation) kullanımını geçmiştir. Bu, ya model yeteneklerinin artmasından ya da kullanıcıların YZ'ye olan güveninin büyümesinden kaynaklanmaktadır.

B. Kurumsal Dağıtım ve En Büyük Engel

Kurumsal müşteriler (API kullanıcıları) YZ’yi farklı bir stratejiyle benimsemektedir:

1. Kurumsal Otomasyon Baskınlığı: API kullanımı, Claude.ai’ye göre daha otomasyon odaklıdır. İş kullanımlarının %77’si otomasyon kalıplarını içerirken, Claude.ai kullanıcılarında bu oran yaklaşık %50’dir. Bu, şirketlerin YZ’yi sistem düzeyinde görev devri için kullandığını ve bunun daha büyük üretkenlik kazanımlarına yol açabileceğini düşündürmektedir.

2. Maliyetin Önemsizliği: API müşterileri için model yeteneği ve otomasyonun ekonomik değeri, etkileşimin maliyetinden daha büyük bir rol oynamaktadır. En sık kullanılan görevler, genellikle en yüksek maliyetli görevler olma eğilimindedir. Bu, işletmelerin, YZ otomasyonunun API maliyetini aşan ekonomik değer yarattığı alanlara öncelik verdiğini göstermektedir.

3. Bağlam Darboğazı: Kurumsal benimsemenin önündeki önemli bir pratik engel, karmaşık görevler için doğru bağlamsal bilgiyi sağlama zorluğudur. Analizler, müşterilerin Claude'a ne kadar bağlam (girdi uzunluğu) sağladığı ile Claude'un ürettiği çıktı (çıktı uzunluğu) arasında güçlü bir ilişki olduğunu göstermiştir. Ancak bu ilişkide azalan marjinal getiri vardır: Girdi uzunluğundaki her %1 artış, çıktı uzunluğunda yalnızca %0.38'lik bir artışla ilişkilidir. Bu bulgu, YZ’nin karmaşık dağıtımı için maliyetli veri modernizasyonu ve organizasyonel yatırımların bir darboğaz olabileceğini ima etmektedir.

C. Coğrafi Yoğunlaşma ve Eşitsizlik Riski

YZ benimsenmesi coğrafi olarak oldukça dengesizdir ve gelirle güçlü bir korelasyon göstermektedir:

1. Gelir Korelasyonu: Claude kullanım Endeksi (AUI), ülkeler arasında gayri safi yurtiçi hasıla (GSYİH) ile güçlü bir korelasyon göstermektedir: GSYİH'de %1'lik bir artış, Claude kullanımında yaklaşık %0.7'lik bir artışla ilişkilidir.

2. Liderler ve Geride Kalanlar: İsrail (AUI 7.00x), Singapur (4.57x) ve Avustralya gibi küçük, teknolojik olarak gelişmiş ekonomiler, çalışan nüfuslarına oranla en yüksek kullanıma sahiptir. Buna karşın, gelişmekte olan ekonomiler, örneğin Hindistan (0.27x) ve Nijerya (0.2x), Claude'u beklenenden daha az kullanmaktadır.

3. Kullanım Tarzındaki Farklar: Düşük benimseme oranına sahip ülkeler (Emerging), YZ'yi büyük ölçüde kodlama görevlerine yoğunlaştırmakta (Hindistan'daki tüm kullanımın yarısından fazlası) ve otomasyon/görev devri odaklı kullanıma daha yatkındır. Buna karşılık, yüksek benimseme oranına sahip ülkeler (Leading), eğitim, bilim ve iş operasyonları gibi daha çeşitli uygulamalar göstermekte ve daha çok işbirliğine (artırma) dayalı etkileşimleri tercih etmektedir.

4. Yerel Uzmanlık Yansımaları: YZ kullanım kalıpları, yerel ekonomik özellikleri yansıtır; örneğin Brezilya’daki kullanıcılar, ülkenin yargı sistemindeki erken YZ benimsemesine paralel olarak, çeviri ve hukuki hizmetler için yüksek kullanım sergilemektedir.

Anthropic Ekonomik Endeksi'nin bulguları, YZ'nin küresel ekonomiyi dönüştürmeye başladığı bir dönemeçte olduğumuzu teyit etmektedir. Benimseme hızı etkileyici olsa da, kullanımın üç alanda da (görev, kurumsal dağıtım ve coğrafya) yoğunlaşması dikkat çekicidir.

YZ'nin üretkenlik kazanımlarının halihazırda zengin bölgelerde ve otomasyona hazır sektörlerde yoğunlaşması riski, mevcut eşitsizliklerin derinleşmesi tehlikesini beraberinde getirmektedir.

Gelecekteki ekonomik etkiler, YZ'nin teknik yeteneklerinden ziyade, şirketlerin karmaşık dağıtım için kritik olan organizasyonel ve veri altyapısı yatırımlarını ne ölçüde yapacağına bağlı olacaktır. Politikacıların ve iş liderlerinin, YZ'nin faydalarının daha geniş kitlelere ulaşması ve dijital uçurumun derinleşmemesi için atacağı adımlar, önümüzdeki yılların ekonomik seyrini şekillendirecektir.

Raporun tamamı: https://assets.anthropic.com/m/218c82b858610fac/original/Economic-Index.pdf