2024 İslamiyet Endeksleri'nde Türkiye: Reform ve Gelişim Alanları
Mohammad Abduh'un "Batı'ya gittim, İslam'ı gördüm ama Müslümanları göremedim; Doğu'ya döndüm, Müslümanları gördüm ama İslam'ı göremedim" sözü, endekslerin temel felsefesini özetlemektedir
İslamiyet Endeksleri, İslami öğretileri açıklamak ve etkili siyasi, sosyal ve ekonomik kurumlar inşa etmek için birer kıyaslama aracı olarak hizmet vermektedir. Yayınlanan en güncel endeksler, 2024 yılına ait İslamiyet Endeksleri olup, 2022 endekslerinden bu yana önemli değişiklikler içermektedir. Ancak, endeksler devam eden çatışmaların, siyasi baskıların, tarife savaşlarının ve tedarik zinciri darboğazlarının sonuçları gibi en güncel gelişmeleri tam olarak yansıtamamaktadır.
Endekslerin arkasındaki kuruluş, Müslüman ülkelerde çok ihtiyaç duyulan bir reform programını başlatmak ve sürdürmek için bu endekslerin faydalı bir araç olduğuna inanmaktadır. Mohammad Abduh'un "Batı'ya gittim, İslam'ı gördüm ama Müslümanları göremedim; Doğu'ya döndüm, Müslümanları gördüm ama İslam'ı göremedim" sözü, endekslerin temel felsefesini özetlemektedir.
Türkiye'nin Genel Performansı
2024 İslamiyet Endeksleri'ne göre, Türkiye genel sıralamada 149 ülke arasında 109. sırada yer almaktadır ve genel puanı 3.93'tür. Endekslere göre, Müslüman ülkeler ortalama olarak genel sıralamada 109.50. sırada yer almakta ve 3.87 puan almaktadır. Bu bağlamda, Türkiye'nin genel sıralaması ve puanı, Müslüman ülkeler için belirlenen medyan değerlere oldukça yakındır.
Alt Endekslerde Türkiye'nin Detaylı Görünümü
Endeksler, ülkeleri dört ana kategori altında değerlendirmektedir: Ekonomik, Hukuk ve Yönetişim, İnsan ve Siyasi Haklar ve Uluslararası İlişkiler. Türkiye'nin bu kategorilerdeki performansı şu şekildedir:
- Ekonomik Alan: Türkiye, ekonomik alanda 60. sırada yer almakta ve 7.00 puan almaktadır. Bu, Müslüman ülkelerin ekonomik medyan sıralaması olan 92.50'nin ve puanı olan 5.77'nin oldukça üzerindedir. Örneğin, Danimarka bu kategoride 9.72 puanla 1. sırada yer almaktadır. Türkiye'nin bu alandaki performansı, diğer Müslüman ülkelere kıyasla daha iyi bir konumda olduğunu göstermektedir.
- Hukuk ve Yönetişim: Bu kategoride Türkiye 108. sırada yer almakta ve 3.17 puan almıştır. Müslüman ülkelerin bu alandaki medyan sıralaması 110.00, medyan puanı ise 2.80'dir. İsviçre'nin 9.73 puanla 1. sırada olduğu düşünüldüğünde, Türkiye'nin bu alanda geliştirilmesi gereken önemli bir potansiyeli olduğu görülmektedir.
- İnsan ve Siyasi Haklar: Türkiye, İnsan ve Siyasi Haklar kategorisinde 94. sırada yer almakta ve 3.85 puan almıştır. Müslüman ülkelerin bu alandaki medyan sıralaması 105.50 ve medyan puanı 3.27'dir. İsveç'in 9.57 puanla 1. sırada yer aldığı bu kategori, reform için önemli bir odak noktası olabilir.
- Uluslararası İlişkiler: Türkiye, Uluslararası İlişkiler alanında 137. sırada yer alarak 2.10 puanla en düşük performansını sergilemiştir. Bu, Müslüman ülkelerin bu alandaki medyan sıralaması olan 108.50'nin ve medyan puanı olan 3.76'nın oldukça altındadır. İrlanda'nın 9.62 puanla 1. sırada olduğu göz önüne alındığında, Türkiye'nin uluslararası ilişkilerde önemli bir gelişim alanına sahip olduğu belirtilebilir.
Veri Kısıtlamaları ve Endekslerin Kullanımı
Endeksler hazırlanırken kullanılan verilerde kaçınılmaz bir gecikme olduğu ve özellikle anketlere dayalı verilerde bu gecikmenin daha da arttığı belirtilmektedir. Kendi birincil veri toplama çabalarının finansal kapasitelerini aştığı da vurgulanmaktadır. Bu sınırlamalara rağmen, Endeksler, Müslüman ülkelerde reform programlarını başlatmak ve sürdürmek için başarı ve başarısızlık alanlarını vurgulayarak "faydalı bir araç" olarak görülmektedir.
Sonuç olarak, İslamiyet Endeksleri, Türkiye için ekonomik alanda göreceli bir başarıya işaret ederken, özellikle uluslararası ilişkiler ile hukuk ve yönetişim, insan ve siyasi haklar gibi alanlarda iyileştirme ihtiyacını ortaya koymaktadır. Bu endeksler, bir ülkenin İslami öğretilere uygunluk yolculuğunda bir yol haritası sunan bir pusula gibidir; mevcut konumunu gösterir ve daha ideal bir yöne doğru ilerlemesi için nelerin geliştirilmesi gerektiğini işaret eder. Endekslerin arkasındaki kuruluş, çalışmalarının desteklenmesi için web sitelerinin linkinin yaygınlaştırılması ve sonuçlarının paylaşılması çağrısında bulunmaktadır.
Not: Kaynaklarda 2025 İslamiyet Sıralamaları'nın yolda olduğuna dair bir bildirim de bulunmaktadır.
