Türkiye'nin Dijital Yükselişi: Yapay Zeka Çağında Beceri Dönüşümü

Coursera tarafından yayımlanan 2025 Küresel Beceri Raporu, dünya genelinde beceri taleplerinin nasıl değiştiğini ve iş gücünün geleceğini şekillendiren kilit eğilimleri kapsamlı bir şekilde ortaya koymaktadır.

Bu rapor, 170 milyondan fazla öğrencinin verilerini analiz ederek, beceri yeterliliklerinin küresel düzeyde nerede yükseldiğini, hangi alanlarda açıkların devam ettiğini ve öğrenci davranışlarını yönlendiren faktörleri sunmaktadır. Türkiye, bu hızlı küresel dönüşümün önemli bir aktörü olarak raporda dikkat çekici verilerle yer almaktadır.

Türkiye'nin Küresel ve Bölgesel Konumu

Rapora göre Türkiye, 109 ülke arasında genel beceri sıralamasında 55. sırada yer almaktadır. Yapay Zeka (YZ) yenilikçiliği ve becerileri gerçek dünya uygulamalarına dönüştürme konusunda en iyi donanıma sahip bölgeleri vurgulayan yeni tanıtılan YZ Olgunluk Endeksi'nde ise 50. sıradadır. Avrupa bölgesindeki beceri sıralamasında 34 ülke arasında 32. sıradadır ve iş dünyası becerilerinde %45, teknoloji becerilerinde %60 ve veri bilimi becerilerinde %49 yeterlilik oranına sahiptir.

Coursera'da 1.6 milyon öğrenciye sahip olan Türkiye'de, iş gücünün %2'si aktif olarak öğrenim görmektedir. Öğrencilerin ortalama yaşı 33 olup, %39'u mobil cihazlar üzerinden öğrenime erişim sağlamaktadır.

Yapay Zeka ve İş Gücü Dönüşümü

Türk işverenleri, 2030 yılına kadar iş becerilerinin %44'ünün değişmesini beklemektedir ki bu oran, küresel ortalama olan %39'dan daha yüksektir. Şirketlerin %92'si için YZ, büyük veri ve siber güvenlik en öncelikli beceriler arasında yer almaktadır. İşverenlerin %78'i YZ becerisine sahip yetenekleri işe almayı planlamaktadır, bu da küresel ortalamaların oldukça üzerindedir. Rapor, otomasyonun 7.6 milyon pozisyonu yerinden etmesi beklense de, Türkiye ekonomisinin 8.9 milyona kadar yeni teknoloji tabanlı iş yaratabileceğini belirtmektedir.

Coursera'da Üretken YZ (GenAI) kurs kayıtları yıllık bazda %100 oranında artarak ikiye katlanmıştır.

Bu durum, ülkenin YZ'ye olan ilgisini ve uyum sağlama çabasını net bir şekilde göstermektedir. "Google AI Essentials" Türkiye'de en popüler GenAI kurslarından biri olarak öne çıkmaktadır.

Siber Güvenlikte Kritik Açıklar

Türk şirketlerinin %74'ü siber güvenliği ülkenin dijital geleceği için kritik olarak tanımlamasına rağmen, Coursera'daki siber güvenlik kayıtlarında %3'lük hafif bir düşüş gözlenmiştir. Küresel olarak ise yaklaşık beş milyon ek siber güvenlik profesyoneline ihtiyaç duyulmaktadır. Bu durum, Türkiye'nin dijital güvenlik becerilerine yapılan yatırımları artırma ihtiyacını ortaya koymaktadır.

Mikro Kimlik Belgelerinin Artan Önemi

Rapora göre, Profesyonel Sertifika kayıtları Türkiye'de yıllık bazda %25 artış göstermiştir. İşverenler dünya genelinde mikro kimlik belgelerini iş arayanlar için önemli bir avantaj olarak görmekte ve %91'i bu belgelere sahip çalışanların temel yetkinliklerde daha yüksek yeterlilik sergilediğine inanmaktadır. "Google Project Management: Professional Certificate" Türkiye'de en popüler Profesyonel Sertifikalardan biridir. Mikro kimlik belgeleri, kariyer gelişimini hızlandırma ve değişen iş ortamında rekabet gücünü artırma konusunda öğrencilere büyük değer katmaktadır.

Kadınların Dijital Dönüşümdeki Rolü ve Cinsiyet Eşitsizliği

Türkiye'de kadınlar, Coursera'daki toplam öğrenci tabanının %43'ünü oluşturmasına rağmen, GenAI kurs kayıtlarındaki payları sadece %29'dur. 2022'de %35 olan düşük kadın iş gücüne katılım oranı göz önüne alındığında, dijital geçişin cinsiyet eşitsizliğini artırmaması için hedefli müdahaleler hayati önem taşımaktadır. Rapor, sınırlı mentorluk, güven eksikliği ve YZ'nin pratik alaka düzeyi hakkındaki belirsizliğin kadınları ileri düzey GenAI kurslarına kaydolmaktan caydırabileceğini belirtmektedir. Kapsayıcı, YZ odaklı büyüme için esnek kimlik bilgileri, güven artırıcı kaynaklar ve daha fazla kadın rol modeli sağlamak hayati öneme sahiptir.

Avrupa Bölgesindeki Genel Eğilimler

Türkiye'nin bölgesel olarak dahil edildiği Avrupa, Coursera'nın 2025 küresel beceri sıralamasında ilk 28 ülkenin 19'una ev sahipliği yapmaktadır. İsviçre (#1) ve Almanya (#9) gibi inovasyon merkezleri beceri yeterliliği ve yenilikçilikte lider konumdadır. Avrupa'da siber güvenlik kursu kayıtları %20 artış gösterirken, GenAI kurs kayıtları %116'lık güçlü bir artış sergilemiştir. Yeni yürürlüğe giren AB YZ Yasası, kamu ve özel sektörlerde YZ okuryazarlığı eğitimini zorunlu kılmaktadır.

Sonuç ve Öngörüler

Türkiye, yapay zeka ve dijital dönüşüme yönelik güçlü bir talep ve potansiyel sergilese de, beceri boşlukları ve özellikle siber güvenlik alanındaki düşüş gibi zorluklarla karşı karşıyadır. Kadınların teknoloji alanındaki katılımını artırmak, kapsayıcı ve dayanıklı bir iş gücü için kritik öneme sahiptir. Ülke genelinde kritik düşünme becerisi kurs kayıtları %9 artarken, bu tür "yumuşak" becerilerin teknik yetkinliklerle dengelenmesi iş gücü gelişiminin kapsamlı olması için esastır.

Türkiye, işveren ihtiyaçlarıyla uyumlu, pratik ve endüstri tarafından tanınan mikro kimlik belgelerine stratejik olarak yatırım yaparak ve sürekli öğrenmeyi teşvik ederek, hızla değişen dijital ekonominin taleplerini karşılamaya ve küresel rekabette öne çıkmaya hazırlanabilir.

Bu süreç, bir geminin fırtınalı denizde rotasını belirlemesi gibidir: Doğru beceri pusulasına sahip olmak, en çalkantılı sularda bile güvenli ve verimli bir şekilde ilerlemeyi sağlar.

Raporun tamamı: https://www.coursera.org/skills-reports/global/pdf/gsr-2025