Türkiye’de göçün iki yüzü: Gelenler ve Gidenler

OECD’nin bu ayın başında yayımladığı Uluslararası Göçün Görünümü 2025 verilerine göre Türkiye’de yurt dışında doğmuş nüfus 2024’te 2,9 milyon oldu (%54’ü kadın); bu da toplam nüfusun yaklaşık %3,4’üne tekabül ediyor. Bir kıyaslama: Hollanda’nın da yabancı doğumlu nüfusu aynı büyüklükte ve toplam nüfusunun %16’sına karşılık geliyor, bunun yarısını da Türkiye ve Polonya doğumlular oluşturuyor.

2024 Yılı Yabancı Doğumlu Nüfus

Kaynak: OECD International Migration Outlook 2025.

2014’e kıyasla 2024'te Türkiye’nin yurt dışı doğumlu nüfusu %101 oranında arttı, yani son on yılda yaklaşık iki katına çıkmış oldu. 

2023’te Türkiye’nin net göç dengesine en çok etki eden yabancılar içinde ilk üç sırada Rusya, Azerbaycan ve Türkmenistan vatandaşları var. Türkmenistan’dan göç edenlerin sayısı bir önceki yıla göre 6.700 arttı. Rusya’dan gelenlerin sayısı ise 71 bin kişi azaldı. Aşağıda soldaki grafikte turuncu sütunlar 2013-2022 arasındaki ortalamaları gösteriyor, lacivert sütunlar ise 2023 yılına ait değerleri. 

Türkiye'nin İç ve Dış Göçü

Kaynak: OECD International Migration Outlook 2025. 

Tablonun diğer yüzünde ise Türkiye’den gidenler var. 2023’te OECD ülkelerine göç eden Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlarının sayısı bir önceki yıla göre %37 artarak 158 bine çıktı. Bu grubun %57’si Almanya’ya, %7’si Hollanda’ya, %5’i ise Birleşik Krallık’a yerleşti.

2024’te Türkiye’ye yapılan iltica başvurularında ise belirgin bir gerileme yaşandı. Toplam ilk başvuru sayısı bir yılda %53 azalarak yaklaşık 9 bine indi. Buradaki “ilk başvuru”, Türkiye’de iltica sistemine ilk kez giren kişileri ifade ediyor; dosya yenilemeleri ve tekrarlanan başvurular bu sayıya dahil değil.

Başvuruların 5.600’ü Afganistan, 1.900’ü Irak, 800’ü İran vatandaşları tarafından yapıldı; Afganistan vatandaşlarının başvuru sayısı 2023’e göre 7.500 kişi azaldı.

Bu sırada göç ve istihdam politikası da yeniden düzenleniyor. Ekim 2024’te nitelikli işgücü çekmek ve kayıtlı istihdamı teşvik etmek amacıyla bazı yasal değişiklikler yapıldı. Geçici koruma altındaki yabancılar ile insani ikamet izni bulunanlar için belirli iş izni muafiyetleri getirildi. Aynı dönemde Kanada, ABD ve 34 Avrupa ülkesinin vatandaşlarına açık “Dijital Göçebe” vizesi yürürlüğe girdi ve teknoloji girişimcilerini hedefleyen “Türkiye Tech Visa” adlı yeni start-up programı başlatıldı. Haziran 2025’te ise büyükbaş veya küçükbaş hayvancılık işletmelerinde çalışacak çoban ve sürü yöneticileri için, Tarım ve Orman Bakanlığı ile birlikte belirlenen ölçütler çerçevesinde özel bir çalışma izni değerlendirme sistemi duyuruldu. 

Kaynka: Susam Bülten - Research İstanbul