Kütüphanelerin Sessiz Yükselişi

Halk Kütüphanelerine Kayıtlı Üye Sayısı

(2001-2024)

Aradaki sıçrama özellikle 2010’lar itibarıyla dikkat çekici: Bu dönemde hızlanmaya başlayan dijital dönüşüm, e-devlet entegrasyonları ve belediye destekli kültür yatırımlarıyla kütüphaneler yeniden keşfedildi. Kısacası, bir dönem "kim gider ki" denilen kütüphaneler, sessiz sedasız bir geri dönüş yaptı. Halk kütüphenelerinin önemli bir bölümünde belirli saatlerde ücretsiz çay ve çorba hizmeti de sunuluyor. Bu durum öğrencilerin ücretsiz bir şekilde ders çalışabileceği imkânı da yaratıyor. Kütüphaneleri ders çalışmak için kullananlara dair doğrudan bir veri bulunmasa da talep artışına önemli katkı sağladığını düşünüyoruz.

15 yaş ve üzeri nüfus içerisinde halk kütüphanelerine kayıtlı üye oranı

(2007-2024)

2000’lerin başında Türkiye’de yaklaşık 1.350 halk kütüphanesi vardı. Bugünkü sayı da neredeyse aynı (1.301). 2007’de 15 yaş ve üzeri nüfustaki her 100 kişiden 1’i halk kütüphanelerine üyeyken geçtiğimiz yılın verilerine göre her 10 kişiden 1’i üye.

Halk Kütüphanelerinde Bulunan Kitap Sayısı

2000’lerin başında halk kütüphanelerinin raflarında 12,4 milyon civarında kitap vardı. 2024’e geldiğimizde bu sayı 25 milyonu geçti. Ancak dikkat çekici olan, kitap sayısındaki artışın üye sayısındaki patlamaya kıyasla oldukça sınırlı kalması…  

100 Kişi Başına Düşen Kitap Sayısı

Türkiye’de 100 kişi başına düşen kitap sayısı ortalama 29. Ama ülke ortalaması deyip geçmemek lazım. En altta Diyarbakır, Urfa, Bursa ve Gaziantep var — her 100 kişiye 12 kitap düşüyor. En tepede ise Nevşehir, Bayburt ve Tunceli: 100 kişiye 130’un üzerinde kitap! Aradaki fark neredeyse on kattan fazla. Bu tablo, kültürel altyapı eşitsizliklerini anlatmak için fena bir gösterge değil.

Kaynak: Susam Bulten