2010-2020 Döneminde Küresel Dinamikler: İslam'ın En Hızlı Büyüyen Dini Olması Üzerine Demografik Bir Analiz

Bu makale, Pew Araştırma Merkezi'nin 2010-2020 yılları arasındaki küresel dini nüfus değişimlerine ilişkin yeni tahminlerini incelemektedir. Araştırma bulgularına göre, İslam, söz konusu on yıllık dönemde diğer tüm büyük dini gruplardan daha hızlı bir büyüme kaydetmiştir. Makalede, bu hızlı büyümenin demografik faktörleri, diğer dini gruplarla olan karşılaştırmalar, coğrafi dağılım ve metodolojik yaklaşım detaylandırılmaktadır. Müslümanların, Hristiyanlardan sonra dünyanın ikinci en büyük dini grubu olma konumunu sürdürdüğü ve iki grup arasındaki nüfus farkının kapandığı belirtilmiştir.

Küresel dini demografi, dünya nüfusundaki sosyo-kültürel ve jeopolitik dinamiklerin anlaşılması açısından kritik bir alandır. Pew Araştırma Merkezi tarafından yapılan güncel tahminler, İslam'ın 2010-2020 yılları arasında dünya genelinde en hızlı büyüyen din olduğunu ortaya koymaktadır. Bu bulgu, küresel dini manzaranın önemli bir dönüşüm geçirdiğini ve belirli demografik faktörlerin bu değişimi yönlendirdiğini göstermektedir. Bu analiz, dini değişimin küresel toplumlar üzerindeki etkisini inceleyen Pew-Templeton Küresel Dini Gelecekler projesi kapsamında yürütülen çalışmaların bir parçasıdır.

Metodoloji: Pew Araştırma Merkezi'nin bu analizi, 2010 ile 2020 yılları arasındaki Müslüman nüfusundaki değişiklikleri tanımlamak amacıyla kapsamlı bir veri setine dayanmaktadır. Çalışma, 2.700'den fazla farklı veri kaynağından yararlanmıştır. Bu kaynaklar arasında ulusal nüfus sayımları, geniş ölçekli demografik araştırmalar, genel nüfus anketleri ve nüfus kayıtları yer almaktadır.

Araştırma, 2010 veya 2020 yıllarında en az 100.000 nüfusa sahip olan 201 ülke ve bölgeyi kapsamaktadır. Bu coğrafi birimler, dünya nüfusunun %99,98'ini barındırmaktadır. Ülke nüfus toplamlarına ilişkin veriler, Birleşmiş Milletler'in 2024 tarihli Dünya Nüfus Beklentileri revizyonundan elde edilmiştir. Çalışmada incelenen ana dini gruplar şunlardır: Hristiyanlar, Müslümanlar, Hindular, Budistler, Yahudiler, diğer tüm dinlere mensup olanlar ve herhangi bir dinle özdeşleşmeyen kişiler.

Nüfus Büyümesi ve Karşılaştırmalı Dinamikler:

2010'dan 2020'ye kadar geçen on yılda, Müslüman nüfusu 347 milyon kişi artarak toplamda 2,0 milyar kişiye ulaşmıştır.
Aynı dönemde Hristiyanların sayısı 122 milyonluk bir artışla 2,3 milyara yükselmiştir.
İncelenen gruplar arasında mutlak sayılarda küçülen tek grup Budistler olmuştur; nüfusları 19 milyon azalarak 324 milyona gerilemiştir.
Müslüman nüfusundaki artış (347 milyon), Müslüman olmayan tüm dinlerin toplam artışını (248 milyon) geride bırakmıştır.
Hatta 2020'deki Müslüman nüfusu artışı, o yılki dünya genelindeki toplam Budist nüfusundan (324 milyon) bile daha fazladır.

Küresel Nüfus Oranlarındaki Değişim:

Müslüman nüfusundaki bu hızlı büyüme, küresel Müslüman ve Hristiyan nüfusları arasındaki farkın kapanmasına yol açmaktadır.
2010 yılında Müslümanlar dünya nüfusunun %23,9'unu, Hristiyanlar ise %30,6'sını oluşturmaktaydı.
2020 itibarıyla Müslümanların oranı %25,6'ya yükselirken, Hristiyanların oranı %28,8'e gerilemiştir.
Hristiyan sayısındaki büyümenin yavaşlamasında yüksek dinden ayrılma oranlarının etkili olduğu belirtilmiştir.

Hızlı Büyümenin Demografik Nedenleri:

Küresel Müslüman nüfusunun hızlı büyümesinin temel nedenleri demografik faktörlerdir.
Müslümanlar, diğer tüm büyük dinlerin mensuplarından ortalama olarak daha fazla çocuğa sahip olmakta ve daha genç bir nüfusa sahiptirler.
2015-2020 dönemi verilerine göre, Müslüman bir kadının yaşamı boyunca ortalama 2,9 çocuk doğurması beklenirken, Müslüman olmayan kadınlar için bu oran 2,2 çocuktur.
2020'de küresel Müslümanların medyan yaşı 24 iken, Müslüman olmayanların medyan yaşı 33 idi; bu da Müslümanların ortalama dokuz yıl daha genç olduğunu göstermektedir.
Araştırma, küresel düzeyde Müslüman nüfusundaki değişimin inançtan ayrılan veya inanca katılan insanlarla çok az ilgisi olduğunu belirtmektedir. 2008-2024 yılları arasında 117 ülke ve bölgede toplanan anket verileri, Müslüman olarak yetişen kişilerin yaklaşık %1'inin inançlarını terk ettiğini gösterse de, bu kaybın İslam'a katılan benzer bir insan akınıyla dengelendiği tespit edilmiştir.

Coğrafi Dağılım:

2020 itibarıyla en fazla Müslüman nüfusu Asya-Pasifik bölgesinde yaşamaktaydı (1,2 milyar).
Bu bölgeyi Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesi (414 milyon Müslüman) ve Sahra Altı Afrika (369 milyon Müslüman) izlemektedir.
Avrupa ve Kuzey Amerika'daki Müslüman nüfusları daha küçük olsa da, 2010'dan 2020'ye kadar bu bölgelerdeki Müslüman olmayan nüfuslardan çok daha hızlı büyümüşlerdir.
2020'de Müslümanların nüfusun en büyük payını oluşturduğu bölge Orta Doğu ve Kuzey Afrika idi; bu bölgede nüfusun %94'ü Müslümandı.
Ancak İslam bu bölgeyle yakından ilişkili olmasına rağmen, dünya genelindeki Müslümanların yalnızca yaklaşık beşte birine ev sahipliği yapmaktadır.
2020'de dünyada en çok Müslümanın yaşadığı ülkelerin tamamı Orta Doğu-Kuzey Afrika bölgesinin dışındadır: Endonezya (239 milyon), Pakistan (227 milyon), Hindistan (213 milyon) ve Bangladeş (151 milyon).
Dünya genelinde, Müslümanlar 53 ülke ve bölgede nüfusun çoğunluğunu oluşturmaktadır.

Pew Araştırma Merkezi'nin bu ayrıntılı analizi, 2010-2020 yılları arasında küresel dini manzarada önemli ve devam eden bir değişimi net bir şekilde ortaya koymaktadır. Demografik faktörler—özellikle yüksek doğum oranları ve genç nüfus yapısı—Müslüman nüfusunun dünya genelinde en hızlı büyüyen dini grup olmasının temel itici güçleridir. Bu büyüme, Müslüman ve Hristiyan nüfusları arasındaki farkı daraltarak küresel dini dengeyi yeniden şekillendirmektedir. Elde edilen veriler, gelecekteki küresel demografik ve toplumsal eğilimleri anlamak için İslam nüfusundaki bu dinamiklerin önemini vurgulamaktadır.

300